Tane Konsumidor

(+670) 3310938
cac@tanekonsumidor.tl

Normaliza folin foss iha Merkadu:Tane propoen foss 25 kg ho folin $16 USD

Normaliza folin foss iha Merkadu:Tane Konsumidor propoen foss 25 kg ho folin $16 USD

Associasaun Tane Konsumidor (ATK) ható ninia proposta konaba folin foss konsumo nian ba konsumidor sira mak: $16 USD (Dolar Amerikanu). Atu hakman konsumidor sira ninia asesu ba konsumu foss nudar necesidade basika esensial ba konsumidor sira. Estadu liu husi Governu halo intervesaun ho objetivu normaliza folin iha merkadu.Liu husi Dekretu Lei Numuru 76 tinan 2023, loron 29 fulan setembru, aplika liu husi dalan rua (2) hakerek iha artiguº1 konaba objetu ne’ e rasik,hakerek nune no hare referência(1): Iha numuru 1) Iha diploma ida aprova ona medida intervesanusaun temporariu hodi estabeleze hikas folin fos iha merkadu nasional, liu husi fó subsidiu pekunariu ba empresa sira nebe mak importa foss. Iha numuru 2)Diploma ida ne’e mos determina mos harii stock suplementar ba seguransa foss ho toneladas 30.000, rai no konserva iha armazen Centro Logística Nacional (CLN), ninia destinu ba intervensaun sosial iha situasaun emerjensia, liliu iha biban sira bee sae, katastrofe natural, motivu sanitarius, solidariedade social, hodi fornese ba empresa grossistas sir aiha kasu nesesidade duni,tuir teru sira regula tuir Dekretu Lei ne’ e. Tuir DL ne’ e rasik Governu fó subsidiu ba empressa importador sira koresponde ba folin ‘’crossistas’’ ka folin ne’ebe mak distribuidor sira fan iha merkadu ho folin husi $16 tó $18 USD. Tabela 1: Preço Origens ($530-$550 Usd/ton) Preço Grossista ($/25 kg) Preço Retalhos ($/25 kg ) $13,25 Usd tó $13,75 Usd $16 tó $18 Usd $14,50 tó $19 Usd Baseia ba preço ka folin husi merkadu orijin iha fulan Outubro ne’e rasik foss ne’ebe mak empressa importador sira sosa husi merkadu orijin ho folin $530 tó $550 kada tonelada ida.Tonelada ida hamutuk kilo rihun ida (1000 kg), kada 25 kg folin situa husi $13,25 Usd tó $13,75 Usd.Tuir pesquisa Tane Konsumidor iha fulan Outubro tinan 2023, folin ba konsumidor sira nebe mak baseia pesquiça iha loja sira ka folin retalhos nian situa husi folin barutu liu $14,50 tó folin áas liu $19 Usd,hare resultadu iha referência(2). Kompara ho folin pesquisa trisemester daruak nian publika iha fulan Julho tinan 2023, foss 25 kg folin situa husi baratu liu ho $12,25 Usd tó karu liu ho folin $17,50 Usd,hare resultadu iha referência (3). Pergunta mak ne’e subsidiu $5 ba kada foss 25 kg ne’ e ninia impaktu ba konsumu ne’e iha ka lae? Baseia ba dadus nebe Tane Konsumidor apresenta ilustra iha tabela exel ne’e rasik tendensia folin aumenta husi folin trisemester datoluk nian kompara ho folin semester daruak nian. Folin foss 25 kg iha trisemester daruak folin barutu liu $12,25 Usd no karu liu $17,50 Usd,iha semester datoluk nian foss 25 kg folin baratu liu mak $14,50 no karu liu mak $19 Usd. Husi titul Dekretu Lei Numuru 76 tinan 2023, loron 29 fulan setembru ho ninia titul “INTERVENÇÃO TEMPORÁRIA PARA A ESTABILIZAÇÃO DO PREÇO DO ARROZ NO MERCADO’’. Dadus hatudu folin iha merkadu la estabeliza baseia pesquisa husi Tane Konsumidor rasik. Tuir Tane Konsumidor ninia proposta liga ba subsidiu $5 Usd ba foss 25 kg, husi sorin ida.Sorin seluk, liga ba Dekretu Lei (DL) Preço justo (PJ), DL numuru 29 tinan 2011,loron 20 fulan julho, hare referência (4). Intervesnaun Estadu liu husi Governu hodi hodi estabelese folin foss merkadu no hakman familia sira ba konsumu foss nudar necesidade basiku esensial. Proposta Tane konsumidor nian bele hare iha Tabele tuir mai kalkulu baseia ba preço orijin ka folin husi merkadu orijin kada toneladas sosa ho $530 tó $550 Usd. Tonelada ida hamutuk kilograma rihun ida (1000 kg),baku ba 25 kg folin merkadu orijin husi $13,25 tó $13,75. Tuir hare tabela folin nebe proposta husi Tane Konsumido nian hodi estabelizasaun folin foss iha merkadu. Tabela 2: Preço orijin ($/25 kg) Preço Grossista ($/25 kg) Preço retalhos ($/25 kg) Observasaun $13,25 tó $13,75 Usd $14,50 tó $15 Usd $16 Usd 1)Baseia ba DL No.29/2011,20 de Julho, Lei Preço Justo; 2)Dekretu Lei Nº 76/2023,29/09,Subsidiu $5 Usd ba kada 25 Kg. Foss ne´ebe mak fan iha merkadu orijin ho ninia folin kada toneladas sosa ho $530 tó $550 Usd. Folin ne´ebe mak importador sira fan iha merkadu nasional ho kuantidade 25 kg folin situa husi $14,50 tó $15 Usd ka (preços crossista) no folin ikus ba konsumidor sira mak $16 Usd. Justifika ba propsota Tane Konsumidor nian,hare husi observasaun iha Tabela 2 katak liga ba buat rua,tuir Dekretu Lei Preço Justo,DL Nº 29 tinan 2011,loron 20 de julho, estabelese ona iha anexo tabela ba folin``Crossista´´ ho limite fan iha merkadu ho folin ne´ebe labele liu 8-10 % husi preço orijin ka folin nebe importador sira sosa husi merkadu orijin. Husi sorin seluk, subsidiu temporario husi Governu ho total montante $5 Usd ba kada 25 Kg,signifika katak folin foss 25 kg nebe importador sira fan iha merkadu nasional hetan ona subsidiu. Tamba proposta Tane Konsumidor nian atu hakman familia sira ninia asesu ba sosa foss no estabelizasaun ba folin merkadu, folin ikus ba konsumidor mak $16 Usd!