Tane Konsumidor

(+670) 3310938
cac@tanekonsumidor.tl

PROBLEMA KUALIDADE IHA MERKADU NASIONAL

Fornesedor ba bein/sasan no servisu sira iha Timor-Leste sei deskonhese ka lahatene Lei sira ne’ebé maka ejisti hodi trata kona-ba problema kualidade ba produto sira.

Konsumidor Timor oan sira dala barak seidauk hetan informasaun ne’ebé adekuadu hanesan hatur ona iha Lei sira komesa husi Constituição da República Timor-Leste iha ninia artigo 53 no Lei no 8/2016 de 8 de Jullu Lei hodi fó Protesaun ba Konsumidór.

Problema kualidade iha timor bele hetan solusaun ne’ebé diak wainhira ita iha controlo de kualidade no fó sertifikasaun ba produtu sira ne’ebé maka tama mai no mos sira ne’ebé atu exporta ba rai liur. Mezmu que ita iha ona institutu de kualidade maibe nia seidauk halao nia kna’ar ho diak, rajaun principal ida maka baze legal ba hatur nia kompetensia seidauk klaru mezmuke Decreto Lei no 10/2018 de 09 de Abril ne’ebé maka hetan primeira alterasaun ba Decreto Lei no 15/2021 de 15 de Setembro hakerek ona atribuisaun sira ho misaun IQTL, I.P, seluk fali maka Instituto de Qualidade de Timor-Leste, I.P (IQTL, I.P) seidauk iha ninia laboratório rasik hodi bele fó sertifikasaun ba produto sira maka sirkula iha rai laran.

Liu husi laboratório maka konsumidor sira bele iha konfiasa bo’ot ba produto sira ne’ebé maka sira konsumu, tamba laboratório fo sai rejultadu ka sertifika katak produto sira iha kualidade no tuir duni estandar ne’ebé maka iha, tantu standar rai laran no internasional. Ita bele foti izemplo ida maka material konstrusaun sira, dala barak konsumidor sira reklama katak medida (naruk ka todan ou mahar ka mihis) la tuir informasaun sira ne’ebé maka loja fornese ba konsumidor sira.

Hare ba realidade ida ne’e no Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN maka TANE considera katak governo tenki hasae IQTL, I.P no instituisaun sira maka servisu ba defende consumidor sira nia direitu para bele dezenvolve diak liu tan merkadu no bele atrai investimento husi rai liur hodi bele aselera competitividade no produtividade.